Zaburzenia dotyczące niewłaściwego funkcjonowania psychiki dotykają coraz młodszych pacjentów. Lekarzem zajmującym się ich rozpoznawaniem i leczeniem jest psychiatra dziecięcy. Jakie czynniki wpływają na występowanie problemów psychicznych u dzieci i młodzieży? W jakiej sytuacji warto rozważyć wizytę w gabinecie i czy do psychiatry potrzebne jest skierowanie? Odpowiedzi na te i inne pytania zawarliśmy w poniższym artykule. Zapraszamy do lektury!
Jakie są przyczyny chorób psychicznych u najmłodszych?
W powstawaniu schorzeń związanych z nieprawidłową pracą układu nerwowego bierze udział wiele czynników. Poza zestawem genów, które każde dziecko otrzymuje od swoich rodziców, na ich rozwój mogą mieć wpływ powikłania w okresie okołoporodowym, nadużywanie przez matkę alkoholu i substancji psychoaktywnych w czasie ciąży, niedobory żywieniowe oraz urazy głowy. Psycholodzy zwracają też uwagę na czynniki psychospołeczne, spośród których można wymienić:
przemoc lub wykorzystanie seksualne,
nieprawidłowe wychowanie, a nawet zaniedbywanie dziecka,
przeżycie traumatycznego wydarzenia,
separacja lub strata jednego bądź dwojga rodziców,
doświadczanie silnego, długotrwałego stresu,
uzależnienia i choroby psychiczne w rodzinie.
Powyższe przyczyny mogą nie tylko niekorzystnie odbijać się na psychice dziecka, ale też na strukturach mózgowych, doprowadzając np. do zmniejszenia objętości hipokampa.
Jak rozpoznać zaburzenie psychiczne u dziecka?
Na problem z psychiką może wskazywać wiele różnego rodzaju zmian w zachowaniu. Rodzice powinni zachować czujność, kiedy ich pociecha z radosnego, uśmiechniętego dziecka nagle stała się lękliwą, zamkniętą w sobie istotą, która izoluje się od ludzi. Niepokojącym objawem jest też poczucie braku własnej wartości, płaczliwość oraz obniżony nastrój, który trwa dłużej niż trzy tygodnie. W przypadku depresji u pacjentów często można zaobserwować spowolnienie reakcji fizycznych, kłopoty z komunikacją z otoczeniem oraz zaburzenia apetytu. Warto pamiętać, że chorobom psychicznym mogą też towarzyszyć objawy fizyczne takie jak ból brzucha, ból głowy czy przewlekłe zmęczenie.
Kim jest i czym się zajmuje psychiatra dziecięcy?
Jest to specjalista, który ukończył studia medyczne na kierunku psychiatria, zdał końcowy egzamin lekarski i odbył staż zawodowy. Psychiatra dziecięcyzajmuje się rozpoznawaniem oraz leczeniem schorzeń psychicznych u dzieci i młodzieży, które mogą przybierać różne formy i przebiegać nieco inaczej niż u dorosłych. Do jego zadań należy między innymi opracowywanie planów terapeutycznych, wystawianie recept oraz współpracowanie z rodzicami, którzy są głównymi obserwatorami zachowań swoich pociech. Czuwa też nad przebiegiem leczenia i na bieżąco dostosowuje je do potrzeb małego pacjenta. Podstawowym narzędziem, które wykorzystuje w swojej pracy dobry psychiatra dziecięcy, jest psychoterapia. W niektórych przypadkach konieczne jest wdrożenie farmakoterapii.
Jakie są najczęstsze zaburzenia zdrowia psychicznego u dzieci?
Do często rozpoznawanych schorzeń u dzieci i młodzieży należą zaburzenia nerwicowe związane ze stresem, które objawiają się występowaniem nawracających lęków oraz fobii. Mogą występować na skutek trudnych doświadczeń w dzieciństwie, ale na ich rozwój mają też wpływ geny. U małych pacjentów nierzadko diagnozowane są także zaburzenia zachowania i emocji. Charakteryzują się takimi objawami jak wybuchy złości, złośliwość, lekceważenie obowiązujących norm oraz wchodzenie w konflikty z otoczeniem.
Autyzm dziecięcy
Jedną z chorób, której badaniem zajmuje się psychiatra dla dzieci i młodzieży, jest autyzm. Jednostki z tym zaburzeniem przejawiają charakterystyczne cechy zachowania i reagowania. Malec może być obojętny na głośne bodźce dobiegające do niego z otoczenia, a odbierać bardzo ciche np. szelest kartki papieru. Częstymi objawami autyzmu są też zaburzenia w rozwoju mowy, trudności z nawiązywaniem kontaktu wzrokowego oraz brak zainteresowania kontaktami z rówieśnikami.
Zespół Aspergera
To rozległe zaburzenie rozwojowe jest rozpoznawane u dzieci powyżej trzeciego roku życia. W tym okresie uwidacznia się wyraźny defekt w umiejętności nawiązywania relacji międzyludzkich. W miarę upływu czasu pogłębia się izolacja społeczna. Co jest istotne, zespół Aspergera nie powoduje zaburzeń w rozwoju umysłowym.
Schizofrenia
Dość częstym zaburzeniem, którym zajmuje się psychiatra dziecięcy zarówno prywatnie, jak i w ramach kontraktu z Narodowym Funduszem Zdrowia, jest też schizofrenia. Na jej występowanie mogą wskazywać między innymi takie objawy jak trudności z koncentracją i zapamiętywaniem, nielogiczne wypowiedzi, problemy z odróżnieniem rzeczywistości od snów, zmiany nastroju oraz urojenia.
Choroba dwubiegunowa
Rozpoznanie tego zaburzenia nie jest łatwe, gdyż często myli się je z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej. W odróżnieniu od ADHD większość objawów mogących świadczyć o chorobie dwubiegunowej ma charakter postępujący. U dzieci z tym schorzeniem można zaobserwować wysoki poziom lęku i agresji, spowolnienie wykonywania codziennych czynności, zmniejszoną potrzebę snu oraz pobudzenie seksualne.
Kiedy udać się z dzieckiem do psychologa, a kiedy do psychiatry?
Jeśli wiesz już, co robi psychiatra i czym się zajmuje, czas dowiedzieć się, jakie są wskazania do odwiedzenia gabinetu psychiatrycznego z dzieckiem. Wielu rodziców nie do końca wie, kto powinien ich dziecko obejrzeć najpierw: psycholog czy psychiatra. Jak się okazuje, w przypadku zauważenia problemów ze zdrowiem psychicznym ważne jest, aby udać się do jakiegokolwiek specjalisty. Brak odpowiedniego rozpoznania oraz leczenia może mieć bowiem niekorzystny wpływ na dalszy rozwój malucha. Dobry psychiatra dziecięcy często współpracuje z psychologiem i na odwrót.
Jak wygląda badanie psychiatryczne dziecka?
Podstawowym elementem niezbędnym do postawienia diagnozy jest zebranie wywiadu. Duże znaczenie ma także przeprowadzenie badań: psychologicznego, neurologicznego oraz pediatrycznego. W celu zebrania potrzebnych informacji psychiatra może kontaktować się nie tylko z opiekunami dziecka, ale także z jego nauczycielami, krewnymi. Po rozpoznaniu zaburzenia lekarz wyda odpowiednie zalecenia i opracuje indywidualny plan leczenia.
Czy do psychiatry potrzebne jest skierowanie?
Rodzicom, którzy zastanawiają się, czy do psychiatry potrzebne jest skierowanie, wyjaśniamy: w przypadku wizyty odbywającej się prywatnie, nie jest ono wymagane. Aby dostać się z dzieckiem do poradni psychiatrycznej refundowanej przez Narodowy Fundusz Zdrowia, konieczne jest jego przedstawienie. Taki dokument może wystawić zarówno lekarz rodzinny, jak i inny specjalista, także w formie elektronicznej.
Na czym polega leczenie zaburzeń psychicznych?
Na terapię z pociechą można zgłosić się prywatnie lub skorzystać z możliwości jej odbycia w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia. Nie wszystkie zaburzenia wymagają leczenia farmakologicznego, jednak wszystkie powinny być konsultowane ze specjalistą. W przypadku większości chorób o nasileniu łagodnym i umiarkowanym zwykle wystarczające są oddziaływania psychoterapeutyczne. Polegają one na zwalczaniu złych wzorców zachowań i wypracowaniu nowych, a także na nauce nawiązywania relacji z innymi osobami. Jeśli taka strategia nie przyniesie oczekiwanych rezultatów, wówczas psychiatra może podjąć decyzję o włączeniu leków. Do najczęściej stosowanych środków w psychiatrii należą preparaty przeciwdepresyjne, przeciw psychotyczne oraz psychostymulujące.
Gdzie szukać poradni psychiatrycznej dla dziecka?
Chcąc pomóc dziecku w rozwiązaniu problemów psychicznych, warto rozważyć skorzystanie ze specjalistycznej pomocy. Na terenie naszego kraju funkcjonuje wiele poradni świadczących usługi związane z diagnozowaniem i leczeniem zaburzeń psychicznych u najmłodszych. Jeśli interesuje Cię psychiatra dziecięcy prywatnie, możesz zastanowić się nad odwiedzeniem przychodni Ars Medic w Poznaniu. Klinika psychiatrii to miejsce, do którego mogą zgłosić się rodzice z dziećmi doświadczającymi lęku, niepokoju, zobojętnienia czy myśli samobójczych.
Zaburzenia dotyczące niewłaściwego funkcjonowania psychiki dotykają coraz młodszych pacjentów. Lekarzem zajmującym się ich rozpoznawaniem i leczeniem jest psychiatra dziecięcy. Jakie czynniki wpływają na występowanie problemów psychicznych u dzieci i młodzieży? W jakiej sytuacji warto rozważyć wizytę w gabinecie i czy do psychiatry potrzebne jest skierowanie? Odpowiedzi na te i inne pytania zawarliśmy w poniższym artykule. Zapraszamy do lektury!
